Serc

Darthuizerberg

Darthuizerberg

De Darthuizerberg is een heuvel in de gemeente Utrechtse Heuvelrug. De heuvel ligt ten oosten van Doorn, ten noordoosten van Darthuizen en ten noordwesten van Leersum in of bij het gebied van de Kaapse Bossen en maakt onderdeel uit van de stuwwal Utrechtse Heuvelrug.

Op ongeveer 750 meter ten zuiden van de top ligt de N225. Zo'n 500 meter oostelijker ligt de Darthuizerpoort waar de N226 doorheen loopt.

Aan de andere zijde van de Darthuizerpoort ligt de Donderberg. Ten noorden van de heuvel ligt de Foldocusheuvel en ten noordwesten de Ruiterberg en de Doornse Kaap. In het zuidoosten ligt het Doornse Gat.

Op de Darthuizerberg bevindt zich thans nog een theekoepel dat een rijksmonument is.

De heuvel is in de middeleeuwen voornamelijk met heide begroeid. In de 18e eeuw beplant men de heuvel met naaldbomen. Rond 1820 werd in de buurt van de berg villa Nieuw Broekhuizen gebouwd. Het gebouw deed dienst als jachthuis, had het model van een Zwitsers chalêt en werd daardoor in de volksmond het Zwitserse huis genoemd. Bij de villa werd legde men een Engelse landschapstuin aan.

In 1873 bouwde men de villa om tot een uitspanning en herberg en werd zo een reisdoel voor een dagje uit.

Aan het eind van de 19e eeuw werd het landgoed Darthuizerberg gesticht door Daniël François Scheurleer, bankier van de familiebank Scheurleer & Zoonen.

 Begin 1900 brak men de herberg af. De nieuwe eigenaar liet een nieuwe villa bouwen in neo-renaissance stijl. Tevens liet hij een grote tuin aanleggen met daarin een doolhof, een tennisbaan omgeven door lindes, een theekoepel en een drinkplaats voor herten.

Op een stijl pad nabij het landgoed werd met kokosmatten de eerste kunstskibaan aangelegd, deze heeft tot 1940 bestaan.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte de villa in verval.

In 1966 werd het landgoed aangekocht door de AMRO Bank die alles liet slopen om er een opleidingscentrum te bouwen. Door de sloop verloor men echter onbedoeld het recht om herbouw te mogen plegen.

In 1975 kreeg de het gebied van de Darthuizerberg de status van natuurgebied en kwam het in handen van Staatsbosbeheer.

Staatsbosbeheer heeft oude restanten van het landgoed weer zichtbaar gemaakt.

Darthuizen

Darthuizen is een voormalige heerlijkheid, gemeente en een buurtschap in de gemeente Utrechtse Heuvelrug, in de Nederlandse provincie Utrecht.

De buurtschap is gelegen vlak bij Doorn en vooral Leersum, ten zuiden van de N225, aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug, op de grens van bos en landbouwgebied.

Darthuizen was tot 1857 een eigen gemeente, tot dat het dat jaar tot de gemeente Leersum ging behoren.

Een bekende heer van Darthuizen was in de 16e eeuw Willem van Zuylen van Nijevelt.

Op de helling van de Donderberg ligt naast de Graftombe van Nellesteyn de begraafplaats van Darthuizen die tussen 1828 en 1898 in gebruik is geweest.

Ten noorden van Darthuizen ligt aan de overzijde van de N225 de Darthuizerberg en de Darthuizerpoort.

Wapen van Darthuizen

Oude kaart van het gebied

Darthuizerpoort

De Darthuizerpoort is een ijssmeltwaterdal in de gemeente Utrechtse Heuvelrug.

Het dal ligt ten noordoosten van Darthuizen en ten noordwesten van Leersum, tussen de noordwestelijke Darthuizerberg en de zuidoostelijke Donderberg in.

De twee heuvels maken deel uit van de stuwwal Utrechtse Heuvelrug die door de Darthuizerpoort doorsneden wordt. Door de laagte loopt het zuidelijkste deel van de N226.

De Darthuizerpoort is gevormd door wegstromend smeltwater van landijs in de periode tussen 150.000 en 130.000 jaar geleden. Aan de rand van het ijs zocht smeltwater zijn weg door zwakke plekken in de stuwwal en er ontstonden ijssmeltwaterdalen. Het sediment dat geërodeerd werd door deze smeltwaterstromen, werd in zandvlakten afgezet aan de westrand van de Utrechtse Heuvelrug. Hierdoor is de helling aan deze zijde flauwer dan aan de oostzijde. Op deze sandurs zijn ook zwerfkeien te vinden die meegespoeld zijn met het smeltwater uit de ijskap.

In het terrein is deze onderbreking merkbaar door de aanwezigheid van een honderden meters brede laagte tussen tientallen meters hoge stuwwallen.

Een kaart uit de 17e eeuw noemt deze laagte Het gat van den bergh.

Vanaf de Graftombe van Nellesteyn is het gat in de heuvelrug door het hoogteverschil redelijk goed te zien.

Darthuizen

Darthuizen is een voormalige heerlijkheid, gemeente en een buurtschap in de gemeente Utrechtse Heuvelrug, in de Nederlandse provincie Utrecht.

De buurtschap is gelegen vlak bij Doorn en vooral Leersum, ten zuiden van de N225, aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug, op de grens van bos en landbouwgebied.

Darthuizen was tot 1857 een eigen gemeente, tot dat het dat jaar tot de gemeente Leersum ging behoren.

Een bekende heer van Darthuizen was in de 16e eeuw Willem van Zuylen van Nijevelt.

Op de helling van de Donderberg ligt naast de Graftombe van Nellesteyn de begraafplaats van Darthuizen die tussen 1828 en 1898 in gebruik is geweest.

Ten noorden van Darthuizen ligt aan de overzijde van de N225 de Darthuizerberg en de Darthuizerpoort.

Wapen van Darthuizen

Oude kaart van het gebied

Darthuizerpoort

De Darthuizerpoort is een ijssmeltwaterdal in de gemeente Utrechtse Heuvelrug.

Het dal ligt ten noordoosten van Darthuizen en ten noordwesten van Leersum, tussen de noordwestelijke Darthuizerberg en de zuidoostelijke Donderberg in.

De twee heuvels maken deel uit van de stuwwal Utrechtse Heuvelrug die door de Darthuizerpoort doorsneden wordt. Door de laagte loopt het zuidelijkste deel van de N226.

De Darthuizerpoort is gevormd door wegstromend smeltwater van landijs in de periode tussen 150.000 en 130.000 jaar geleden. Aan de rand van het ijs zocht smeltwater zijn weg door zwakke plekken in de stuwwal en er ontstonden ijssmeltwaterdalen. Het sediment dat geërodeerd werd door deze smeltwaterstromen, werd in zandvlakten afgezet aan de westrand van de Utrechtse Heuvelrug. Hierdoor is de helling aan deze zijde flauwer dan aan de oostzijde. Op deze sandurs zijn ook zwerfkeien te vinden die meegespoeld zijn met het smeltwater uit de ijskap.

In het terrein is deze onderbreking merkbaar door de aanwezigheid van een honderden meters brede laagte tussen tientallen meters hoge stuwwallen.

Een kaart uit de 17e eeuw noemt deze laagte Het gat van den bergh.

Vanaf de Graftombe van Nellesteyn is het gat in de heuvelrug door het hoogteverschil redelijk goed te zien.